Whom Kullanımı: Who ve Whom Farkı ve Cümle Örnekleri

İngilizce soru cümlesı oluştururken belli başlı kullanılan kalıplar vardır. Bunlara Wh- soru kelimeleri denilmektedir. Wh- questions olarak bilinen kavramlar Where, What, When, Who, Whose ve How olarak bilinmektedir. Bunlara ek olarak bilinen bir diğer soru kelimesi de Whom’dur. İngilizce öğrenen herkesin araştırdığı konulardan biri de who ile whom arasındaki farktır.

Who ve whom soru kelimeleri her ne kadar yazılış itibariyle birbirlerine benzeseler de farklıdırlar. En çok tartışılan konulardan olan who ile whom farkı şöyledir:

Who soru kelimesiyle kurulan soru cümlelerine verilen cevap he, she, it gibi şahıs zamirlerinden ya da özel isimlerden oluşmaktadır. Halihazırda who’nun anlamı ‘’kim?’’ sözcüğüne karşılık geldiğinden cevabın bu şekilde verilmesi son derece normaldir.

Who’ya benzeyen kelimelerden biri de whom’dur. Whom ise Türkçe anlamına bakıldığında ‘’kimi?’’ olarak karşılık bulmaktadır. Bu nedenle bu tip sorulara bir nesne olarak cevap verilmektedir. Genel olarak bakıldığında Wh- soru kelimeleri relative clause olarak bilinen ve sıfat cümlecikleri olarak ifade edilen kavramlarda da kullanılmaktadır.

Bu yazımızda who ile whom arasındaki farka değinilecek, whom ile ilgili cümleler verilecektir. Aynı zamanda konunun derinlemesine anlaşılması adına who ile whom örnek cümleleri verilecek, relative clauses kavramından kısaca bahsedilecek ve son olarak who ile whose arasındaki farka da değinilecektir.

Who ve Whom Arasındaki Fark Nedir?

Türkçe olarak düşünüldüğünde ‘’kim’’ anlamına gelen who, özne zamirinde de bu sözcüğe karşılık yanıtlar vermektedir. Yani kısacası bir cümle veya cümle içinde bunu gerçekleştiren özneyi sorarken yaygın olarak who sözcüğü kullanılmaktadır.

Aynı zamanda verilmesi gereken bir diğer ek bilgi de şudur: Bir işi yapan bir kişiyi nitelerken who sözcüğü kullanılmaktayken, bir şeyin kime ait olduğunu belirten aitlik durumlarında ise whose sözcüğü kullanılmaktadır. Aşağıda who ile kurulan cümle örneklerini inceleyebilir, ardından whom ile who arasındaki farkı da öğrenebilirsiniz.

Who is coming for dinner tonight?
Bu akşam yemeğe kim geliyor?

Who are you?
Sen kimsin?

Who was with you yesterday?
Dün kiminleydin?

Hello, who is this?
Merhaba, bu kim?

Yukardaki cümlelerin anlamlarına bakarak da anlaşılacağı üzere, who eki bir şeyin yapılıp yapılmadığına dair merakı içermekte ve sorgulayıcı bir üslupla yanıt aranmaktadır. Burada eylemi yapan veya yapmayan kişinin kim olduğu sorulmaktadır. Bu nedenle bu tip sorulara verilen yanıtlar genellikle şahıs zamiri veya özel isim olmaktadır.

Ancak bazı durumlarda ise who, farklı görevlerde de kullanılmakta, önceki görevine ek olarak aynı zamanda göreceli bir cümle eki olarak da yer alabilmektedir. Burada yaşanan şey: bir cümledeki birine geri gönderme yapmak, onu tanımlamak veya bir grup insana veya hayvana atıfta bulunmak için olmaktadır. Birinin özelliğini ifade ederken de who ekinden faydalanabilmektedir.  

Who sözcüğü kadar merak edilen bir diğer konu da whom kullanımıdır. Whom kelimesi ise, bir cümlenin nesnesine atıf yaparken yaygın olarak kullanılan bir kavramdır. Whom sözcüğü zaman zaman kim anlamına geldiği için who sözcüğüyle karıştırılıyor olsa da; asıl anlamı kimi şeklindedir ve bu nedenle farklılıklar göstermektedir.

Who ile whom arasındaki farkı net olarak açıklayacak olursak: who bir cümlede eylemi gerçekleştiren öznenin varlığını karşılamaktadır. Whom ise cümlenin öznesini değil; nesnesini ifade ederken kullanılan bir kavramdır. Aslında net olarak kısaca ifade edilecek olursa; who özne zamiri, whom ise nesne zamiri şeklinde kullanılmaktadır.

Seray met two men in the airport, one of whom she has known since childhood in the city.
Seray havaalanında biri çocukluğundan beri şehirde tanıdığı iki adamla karşılaştı.

The coach picked Muslera, whom he believed to be the best goalie on the team.
Teknik direktör, takımdaki en iyi kaleci olduğuna inandığı Muslera’yı seçti.

Whom should I speak with about setting up at the meeting?
Toplantının ayarlanması hakkında kiminle konuşmalıyım?

Whom are you going to invite?
Partiye kimi davet edeceksin?

Yukardaki örneklerde de görebileceğiniz üzere, soru ve cümlelerde özne belli olup; whom kelimesi nesneleri ifade etmekte veya onlara net olarak bir cevap vermektedir. Bu nedenle whom kelimesi nesnelerin yerini tutan sözcükler olarak İngilizce öğrenme sürecinde olan herkesin karşısına çıkmaktadır.

Aynı zamanda yukardaki örneklere verilen cevaplar da düşünüldüğünde him, me, us, her ya da them gibi bir object pronoun eklendiğinde anlatımda bir karışıklık da olmayacaktır. Ve son olarak, whom yazı dilinde ve resmi konuşmalarda kullanılan bir sözcük olarak olarak bilindiği için; günümüz İngilizcesinde bu sebepten ötürü sıklıkla kullanılmamaktadır.   

Who kullanılarak sorulan soru cümlelerinde cümlenin öznesi, whom ise tümleci veya nesnesi aranmaktadır. Aynı zamanda whom sözcüğü edatlardan sonra da kullanılmaktadır. Whom yapısı itibariyle nesne olarak veya edatlardan sonra kullanılabilirken; who hem özne, hem de nesne görevi görebilmektedir.

Relative Clauses Nedir?

Relative Clause, İngilizcede İngilizcede en sık kullanılan konulardan biridir. Relative clauses kalıbı genel olarak bakıldığında; aralarında bağlantı bulunan iki cümleyi birleştirmek amacıyla kullanılan bir yapı olduğu görülmektedir. İngilizce öğrenen herkesin çalıştığı relative clauses; günlük hayatta da kullanımı yaygın olan bir yapıdır.  

İngilizcede ‘’relative pronoun’’ olarak bilinen bir yapı mevcuttur. Bu yapılar relative clauses içinde yer almakta ve daha önce bahsedildiği gibi anlam ilişkisi olan cümleleri birbirine bağlamaktadır. Bunlar: “who, which, that, whom, where” kelimeleridir. Aşağıda kelimelerin kullanım alanlarını ve kurulan örnek cümleleri inceleyebilirsiniz:

• WHO

Who sözcüğü relative clauses içinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Burada esas olan kişileri nitelemektir. Kişilerin özelliklerini, yapılan işi anlatırken ‘’who’’ veya ‘’that’’ ile cümleler oluşturulmaktadır. That sözcüğü genellikle görece daha gayriresmi ortamlarda yer bulmaktadır.

The new teacher who has short hair is from Ankara.
Kısa saçı olan yeni öğretmen Ankaralı.

The new teacher that has green eyes is from İzmir.
Yeşil gözlü olan yeni öğretmen İzmirli.

• WHICH

Which sözcüğünün kullanımı ise who’dan farklıdır. Burada which, nesneleri ifade ederken kullanılmaktadır. Aynı zamanda tıpkı who sözcüğünde olduğu gibi which yerine de that kullanımı söz konusu olmaktadır. Yine aynı şekilde “that”  resmi olmayan cümlelerde kullanılmaktadır.

Can I borrow the book which you told me about?
Bahsettiğin kitabı ödünç alabilir miyim?

Can I borrow the book that you told me about?
Bahsettiğin kitabı ödünç alabilir miyim?

• WHOSE

Whose sözcüğü genel olarak aidiyet bildiren durumlarda yer almaktadır. Kısacası sahiplik bildiren tüm durumlar için “whose” dan faydalanılmaktadır. İçeriğin ilerleyen kısımlarında whose sözcüğünden ayrıntılı olarak bahsedilecektir.

The man whose child bit me last week called me to say sorry.
Geçen hafta çocuğu beni ısıran adam özür dilemek için aradı.

• WHERE

Relative clauses içinde yaygın olarak kullanılan sözcüklerden biri de where’dir. Where sözcüğü mekanlarla kullanılan betimleme, sıfat cümlelerinde yer almaktadır.

I bought the restaurant where I had worked as a waiter when I was a student at university.
Üniversitede öğrenciyken garson olarak çalıştığım restoranı satın aldım.

• WHEN

Diğer relative clauses kullanımları gibi zaman ifadesinde de yaygın olarak kullanılan sözcük when’dir. Kısacası when kullanımı, zaman geçen cümle yapılarını birbirine bağlarken kullanılmaktadır.

I remember the years when we used to go on a picnic every weekend.
Her hafta sonu pikniğe gittiğimiz yılları hatırlıyorum.

• WHOM

Relative clauses kullanımında yaygın olan sözcüklerden sonuncusu ise whom sözcüğüdür. Burada whom sözcüğünün kullanımı daha önce ifade edilenle aynıdır. Kısacası whom kullanımı, nesne yerine kullanılan kişi zamirlerinin ifadesinde görülmektedir. Zaman zaman bazı cümlelerde “whom” yerine “who” veya “that” de kullanılabilmektedir.

The man whom I saw at the cinema last night is a lawyer.
Dün gece sinemada gördüğüm adam bir avukattı.

Who ve Whom ile Cümle Örnekleri

İçeriğin önceki kısımlarında who ile whom kullanımına yer verilmiştir. Aşağıda verilen who ile whom cümle örneklerini inceleyebilir, konuyu daha iyi anlayabilirsiniz.

Who will be helping them for the wedding preparations?
Düğün hazırlıklarında onlara kim yardım ediyor olacak?

Who came to your home yesterday?
Dün senin evine kim geldi?

To whom was the policeman talking?
Polis memuru kiminle konuşuyordu?

The man who was carrying the bags is Merve’s brother.     
Çantaları taşıyan adam Merve’nin erkek kardeşi.

The boy whom I saw at the party is my friend’s ex-boyfriend.
Partide gördüğüm çocuk, arkadaşımın eski erkek arkadaşı.

The girl to whom the Ahmet was talking is Jale’s daughter.
Ahmet’in konuştuğu kız, Jale’nin kızı.

Who did you see at the party last night?
Dün gece partide kimi gördün?

Whom did you see at the party?
Partide kimi gördün?

Who was the this man talking to?
Bu adam kimle konuşuyordu?

We had already known the man who became the head of the office.
Ofisin müdürü olan adamı zaten tanıyorduk.

The clients who need more information can write an email to customer support service.
Daha fazla bilgiye ihtiyacı olan müşteriler müşteri destek servisine bir email yazabilir.

Who can you call in case of emergency?
Acil durumda kimi arayabilirsin?

Whom can we call in case of emergency?
Acil durumda kimi arayabiliriz?

Who ve Whose Arasındaki Fark Nedir?

İngilizcede ilgi zamirleri daha önce de ifade edildiği üzere, relative pronous olarak adlandırılmaktadır. Pronoun kavramı anlamına bakıldığında ise zamir anlamına geldiği görülmekte olup; ismin yerine kullanılan kelimeler şeklinde karşılık bulmaktadır.

Aynı zamanda bu sözcüklerin insan, hayvan ya da bir nesne yerine kullanılmaları mümkündür. Ancak şahısları nitelendirmek için kullanılan personal pronouns yani şahıs zamirleri ise ayrıca karşılık bulmaktadır.

Relative Pronouns ise daha önce bahsedilmiş olduğu gibi yani ilgi zamirleri anlamına gelmektedir. Üç farklı şekilde karşılığı mevcuttur. Bunlar: nominative (özne), objective (nesne) ve possessive (iyelik bildiren) şeklinde bilinmektedir.

Nominative konusuna kısaca değinilecek olunursa, özneyi nitelendirip who ve which ki o şeklinde bir anlamına geldiği söylenmelidir. Objective konusu ise who ve which sözcüklerinde görülmektedir. Son olarak possessive konusunda ise whose ve of which bulunmaktadır.

Who konu anlatımına değinildiği üzere sözcüğün ‘’kim’’ anlamına geldiği ve cümlenin öznesine atıf yaptığını söylemek mümkündür. Zaman zaman who ile whose sözcükleri birbirine karıştırılmakta, whose kullanımı İngilizce öğrenen kişilerce araştırılmaktadır.

Whose ne demek sorusuna verilebilecek yanıt ‘’ki onun’’ şeklinde ifade edilebilir. Whose, herhangi bir şeyin niteliğini ve ona ait bir özelliği belirtirken yaygın olarak kullanılmaktadır. Who ile whose arasındaki ilişki ise şöyledir: Whose, kim anlamına gelen who zamirinin aslında bir şeye ait oluşunu bildiren ilgi zamiri olarak bilinmektedir. Aynı zamanda whose, bazı durumlarda which ve that ilgi zamirlerinin yerine de kullanılabilmektedir.

Whose kullanımı yalnızca which ve that ilgi zamirlerinin kullanıldığı alanlarda değil; aynı zamanda whose cansız şeylere işaret ederken de cümle içinde karşılık bulabilmektedir. Ancak whose, cümle başında kullanıldığında bir kişiye ait olan nesneyi sorduğundan bir kişiyi kast ettiği için cansız bir varlığa atıf yapılması genel olarak mümkün olmamaktadır. Bir başka deyişle, whose cümlenin başında soru eki olarak kullanılıyorsa, mutlaka bir canlı varlığın yerine kullanılması ve onu işaret ediyor olması gerekmektedir.

Whose wallet is it?  
Bu cüzdan kimin?
Özlem’s.
Özlem’in.

Whose birthday is it? 
Kimin doğum günü?
Gizem’s.
Gizem’in.

Yukardaki örneklerden de anlaşılacağı üzere, whose sözcüğü İngilizce cümlelerde yaygın olarak kullanılsa da who’dan daha farklı bir kalıptır. Who sözcüğü bir eylemi yapan ya da yapmayan kişinin kim olduğunu sorgulamakta ve soruya yanıt veren yine bir kişi olmaktadır. Oysa whose sözcüğünde her ne kadar soruya bir isimle yanıt veriliyor olsa da; burada eylemi yapan kişi değil, bir sahiplik sorgulanmakta ve buna vurgu yapılmaktadır.

Whose ilgili zamiri; dolaylı soru cümlelerini kurmak amacı ile kullanılmaktadır. Bu gibi durumlarda genellikle bir kişi ile sorunun kendisine cevap verilmektedir. Dolayısıyla ‘Ki onun’ anlamına gelen whose, İngilizce dilbilgisi kuralları arasında sıklıkla kullanılmakta olup; bir şeye sahip olan insan, hayvan veya bitkileri nitelemektedir.  

İngilizcede sıfat tamlamalarında (adjective clauses) da büyük bir çoğunlukla kullanılan whose, günlük hayatın her alanında sıklıkla dile getirilen bir kullanımdır. Bu nedenle whose kullanımını öğrenmek son derece gereklidir.

Bir cümlede bir adjective clause yani sıfat tamlaması ile nitelenmek istenilen isimde, bu sıfat tamlamasında bu kişi eğer bir iş yapmakta ise, bu isimden sonra kullanılacak olan sıfat tamlaması who zamiri ile başlamak mecburiyetindedir. Ancak diğer durumlarda whose kullanımı da söz konusu olabilmektedir.