İngilizcede Whose Kullanımı: Konu Anlatımı

İngilizce ilgi zamirleri konusu, İngilizce çalışan herkesin karşısına çıkan temel konulardan biridir. İngilizce relative clauses yani İngilizce ilgi zamirleri konusu esnasında en çok sorulan sorular arasında ‘’Whose ne demek?’’ sorgusu yer almaktadır.

Whose kelimesi ki onun, anlamına gelmektedir. İngilizce dilbilgisi kurallarına göre whose, insanların yanı sıra, hayvanlar ve nesneleri de tanımlarken kullanılmaktadır. Bir ismi nitelerken yer alan relative clauses whose konusu, sıfat görevinde kullanılmaktadır. Ancak ana cümlede bir adjective clause ile nitelemek istenilen isim varsa, bu isimden sonra kullanılan adjective clause mutlaka who ile başlamalıdır.

İçeriğin bundan sonraki kısımlarında İngilizce whose kullanımından bahsedilecektir. Whose konusunun ne demek olduğu ve nerelerde kullanıldığı anlatılacaktır. Ardından içeriğin son kısımlarında bahsedilmiş olan bu konular whose ile ilgili cümleler ve onların Türkçe anlamları ile zenginleştirilecektir.

Whose Ne Demektir?

İngilizcede ilgi zamirleri relative pronous olarak adlandırılmaktadır. Pronoun konusu ise zamir anlamına gelmekte olup, ismin yerine kullanılan kelimeler şeklindedir. İnsan, hayvan ya da bir nesne yerine kullanılmaları mümkündür. Ancak şahısları nitelendirmek için kullanılan personal pronouns yani şahıs zamirleri ise ayrıca nitelendirilmektedir.

Relative Pronouns ise daha önce bahsedilmiş olduğu gibi yani ilgi zamirleri anlamındadır. Ve üç farklı şekilde karşılıkları mevcuttur. Bunlar: nominative (özne), objective (nesne) ve possessive (iyelik bildiren) olmak üzere üç farklı kullanımdır.

• Nominative konusu, özneyi nitelendirip who ve which ki o şeklinde bir anlamına gelmektedir.
• Objective konusu ise who ve which ki onu anlamındadır.
• Possessive konusunda ise whose ve of which bulunmakta olup, ki onun anlamındadır.

Whose ne demek sorusuna verilebilecek yanıt, ki onun şeklindedir. Whose, bir şeyin niteliğini ve ona ait bir özelliği belirtirken kullanılmaktadır. Whose, kim anlamına gelen who zamirinin aslında bir şeye ait oluşunu bildiren ilgi zamiridir. Aynı zamanda whose, bazı durumlarda which ve that ilgi zamirlerinin yerine de kullanılmakta fakat bu kullanım her zaman doğru olmamaktadır.

The book whose name she wrote.
Onun yazdığı kitabın adı.

Yukarda verilen ‘’ The book whose name she wrote.’’ örneğinde görülmektedir ki, whose yalnızca which ve that ilgi zamirlerinin kullanıldığı alanlarda değil; aynı zamanda whose cansız şeylere işaret ederken de cümle içinde yer bulmaktadır. Ancak whose, cümle başında kullanıldığında bir kişiye ait olan nesneyi sorduğundan bir kişiyi kast ettiği için cansız bir varlığa atıf yapılması mümkün değildir. Bir başka deyişle, whose cümlenin başında soru eki olarak kullanılıyorsa, mutlaka bir canlı varlığın yerine kullanılmış ve onu işaret ediyor olmalıdır.

A:Whose bag is it?  
A:Bu çanta kimin?
B: Nurdan’s.
B: Nurdan’ın.

A: Whose birthday is it? 
A: Kimin doğum günü?
B: Gizem’s.
B: Gizem’in.

A: Whose are these books? 
A: Şu kitaplar kimin?
B: My books.
B: Benim kitaplarım.

Yukardaki örneklerden de anlaşılacağı üzere, Whose ilgili zamiri; dolaylı soru cümlelerini kurmak amacı ile kullanılmakta ve bu durumda bir kişi ile kendisine cevap verilmektedir. Dolayısıyla ‘Ki onun’ anlamına gelen whose, İngilizce dilbilgisi kuralları arasında sıklıkla kullanılmakta olup; göre insan ve hayvanları nitelemektedir.

İngilizcede sıfat tamlamalarında (adjective clauses) da kullanılan whose, günlük hayatta sıklıkla dile getirilen bir kullanımdır. Bir cümlede bir adjective clause yani sıfat tamlaması ile nitelenmek istenilen isimde, bu sıfat tamlamasında bu kişi eğer bir iş yapmakta ise, bu isimden sonra kullanılacak olan sıfat tamlaması who zamiri ile başlamalıdır. Ancak diğer durumlarda whose kullanımı da olabilmektedir.

İçeriğin bundan sonraki kısımlarında whose ve whom arasındaki fark nitelendirilecek ve bunlara uygun cümle kullanımıyla anlatım kolaylaştırılacaktır. Ancak yalnızca iki kelimeye değil bu kelimelere kullanım açısından da benzeyen ve zaman zaman karıştırılan who kelimesinden de bahsedilerek, karşılık giderilmeye çalışılacaktır.

Whose ve Whom Arasındaki Fark Nedir?

Who, whom, whose; İngilizcede sıklıkla kullanılan ve kullanılırken zaman zaman karıştırılan kelimelerdendir. Sırasıyla kim, kimi ve ki onu gibi anlamlara gelen bu üç kelime, cümle içinde benzer anlamlara da geldiklerinden İngilizce öğrenenler açısından zor konular olarak nitelendirilmektedir.  Özellikle bu kelimelerin kullanımı, genellikle konuşma ve yazmada karıştırılmakta olup; uzun süredir İngilizce konuşanlar için bile kafa karıştırıcı olabilmektedir. Ancak içeriğin ilerleyen kısımları incelendiğinde who, whom, whose kavramları daha iyi anlaşılacaktır:

Who

Kim anlamına gelen who, özne zamirinde kim sorusunu belirtmektedir.  Yani bir cümle veya cümle içinde özneyi sorarken yaygın olarak kullanılır. Aynı zamanda hatırlanacağı üzere, bir işi yapan bir kişiyi nitelerken who kullanılmakta, bir şeyin kime ait olduğunu belirten ait durumlarında ise whose kullanılmaktadır. Aşağıda who ile kurulan cümle örneklerini inceleyiniz:

Who is coming for dinner tonight?
Bu akşam yemeğe kim geliyor?

Who are you?
Sen kimsin?

Who was with you yesterday?
Dün kiminleydin?

Yukardaki cümlelerden de anlaşılacağı üzere, who eki bir şeye dair merakı içermekte ve sorgulayıcı bir üslupla kullanılmaktadır. Ve buradaki merakın sonucunda alınacak olan yanıt bir kişi olarak görülmektedir. Ancak bazı durumlarda ise who, aynı zamanda göreceli bir cümle eki olarak da yer almaktadır. Bir cümledeki birine geri gönderme yapmak, onu tanımlamak veya bir grup insana veya hayvana atıfta bulunmak için de kullanılmaktadır.

My mother, who was a tall woman was a wonderful cooker.
Uzun boylu kadın olan annem, harika bir aşçıydı.

Whom

Whom ise, bir cümlenin nesnesine atıf yaparken kullanılan bir kavramdır. Kim, kimi gibi anlamlara geliyor ve bu anlamları nedeniyle zaman zaman who ile karıştırılıyor olsa da; örneklerde de görüldüğü üzere who cümlenin öznesini belirtmektedir. Whom ise cümlenin nesnesini ifade ederken kullanılmaktadır. Aslında kısaca ifade edilirke; who özne zamiri, whom ise nesne zamiri şeklindedir.

Seray met two men in the airport, one of whom she has known since childhood in the city.
Seray havaalanında biri şehirde çocukluğundan beri tanıdığı iki adamla karşılaştı.

The coach picked Muslera, whom he believed to be the best goalie on the team.
Teknik direktör, takımdaki en iyi kaleci olduğuna inandığı Muslera’yı seçti.

Whom should I speak with about setting up at the meeting?
Toplantının ayarlanması hakkında kiminle konuşmalıyım?

A:Whom are you going to invite?
A: Partiye kimi davet edeceksin?
B: I am going to invite Yağmur.
B: Partiye Yağmur’u davet edeceğim.

Yukardaki örneklerde de görebileceğiniz üzere, soru ve cümlelerde özne belli olup; whom kelimesi nesneleri ifade etmekte veya onlara cevap vermektedir. Bu nedenle whom kelimesi nesnelerin yerini tutan sözcükler olarak İngilizce çalışanların karşısına çıkmaktadır. Aynı zamanda yukardaki örneklerde whom kelimesi yerine him, me, us, her ya da them gibi bir object pronoun eklendiğinde anlatımda bir karışıklık da olmayacaktır. Ve son olarak, whom yazı dilinde ve resmi konuşmalarda kullanılan bir sözcük olarak bilinmesiyle birlikte; günümüz İngilizcesinde sıklıkla kullanılmamaktadır.  

Whose

Whose ne demek ve whose nelerde kullanılır soruları, İngilizce çalışanlar tarafından sıklıkla dile getirilen söylemlerdir. İçeriğin bundan sonraki kısmında whose’un kullanım alanlarından bahsedilece ve whose ile ilgili örnek cümleler kurulacaktır:

Ki onun anlamına gelen whose, iyelik zamiri olarak ifade edilir ve üç farklı kullanım çeşidi mevcuttur:

• Who’nun iyelik durumu olarak kullanılır: Burada kastedilen kullanım, kişiye ait olarak bir özelliğin nitelenmesidir. Ancak cümlenin ana öznesini değil, başka birine ait olan bir durum ifade edilmektedir. Aşağıda verilen örnekleri inceleyiniz:
  
  The coach chose someone whose record is strong.
  Koç, rekoru iyi olan birini seçti.
  
  I told the teacher whose fault it was.
  Öğretmene, hatasını söyledim.
  
• Which’in iyelik durumu olarak kullanılır: Aslında burada whose’un kullanımı ile ilgili ifade edilen şey, cümlenin ana öznesine ait olarak bir özelliğin nitelenmesidir.
  
  A snake whose skin sheds annually.
  Bir yılan her yıl deri döker.
  
• Bir kişiye ya da kişilere ait olan şeyi belirtirken whose kullanılmaktadır.
  
  Whose car is parked in the driveway?
  Garaj yoluna kimin arabası park edilmiş?
  
  Whose ticket is this?
  Bu kimin bileti?
  
  Whose coat were you wearing?
  Kimin ceketini giyiyordun?

Whose ile Whom Arasındaki Fark

Whose ile whom arasındaki fark, genel olarak kullanım şekillerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Whom, bir nesne zamiri olarak bilinmektedir. Yani, söz konusu olan cümlede fiilin öznesi olarak değil, nesnesi olarak kullanılır. Eylem her ne kadar cümle içinde alıyor olsa da, eylemi yapan kişi whom ile ifade edilmemektedir.

With whom did you travel to Fethiye?
Fethiye’ye kiminle gittin?

A:Whom do you love?
A: Kimi seviyorsun?
B:I love him.
B: Onu seviyorum.

A:Whom do you dislike?
A: Kimi sevmiyorsun?
B: I dislike her.
B: Onu sevmiyorum.

A: With whom can you meet?
A: Kiminle buluşabilirsin?
B: I can meet with him.
B: Onunla buluşabilirim.

Görüldüğü üzere cümlelerde bir eylem söz konusudur ancak bu eylemi yapan kişi whom ile ifade edilmemekte, kiminle anlamına gelmektedir. Bu soruya verilen yanıt, cümlenin öznesini oluşturmamaktadır. Soruya vereceğiniz him/her/them gibi object pronouns yanıtları ve bu yanıtların cümlenin akışını bozmaması,  whom’un nesneyi ifade ettiğini kanıtlar niteliktedir. Whom ile verilen sorular cevaplandığında nesne zamirlerinin fiilin ana konusu olmadığına özellikle dikkat edilmelidir.

Whose’da ise her, his veya our (onun, onun, bizim) gibi iyelik zamirleri kullanılmaktadır. Whose, iyelik zamirlerinde yani bir kişinin veya şeyin mülkiyetinin kime ait olduğunu belirtmek için kullanılır. Eğer söz konusu olan nesnenin kimin ait olduğunu bulmak isteniyorsa, whose kullanılmalıdır. Whose, bir insanda ya da bir canlıda olan bir şeyi nitelerken kullanılmakta ve bu yönüyle whom ve who dan ayrılmaktadır.

A: Whose gloves are these?
A: Bu eldivenler kime ait?
B: They are Leyla’s.
B: Leyla’a ait.

A: Whose chair is this?
A: Bu kimin sandalyesi?
B: It is mine.
B: Benim.

A: Whose turn is it to wash dishes?
A: Bulaşıkları yıkamak için kimin sırası?
B: Murat’s.
B: Murat’ın.

A: Whose knives are these?
A: Bu bıçaklar kimin?
B: They are the butcher’s.
Onlar kasabın.

Whose ile Sıfat Tamlamaları ve Cümle Örnekleri

İçeriğin bundan önceki kısımlarında whose kullanımdan ve who, whom, whose arasındaki ilişkiden bahsedilmiş ve aralarındaki farklara yer verilmiştir. Anlatım sırasında ifade edilen tüm cümleler ve konu anlatımı çalışılarak whose kullanımı öğrenileceği gibi; bol bol örnek çözülmesi takdirde konu kalıcı hale gelecektir.  Aşağıda ifade edilen örneklerde ise insan ya da diğer canlılara ait olarak özelliklerin nitelenmesinde whose’un nasıl kullanıldığına yer verilmiştir. Whose ile sıfat tamlamaları ve cümle örneklerini inceleyiniz:

The boy whose legs are long is a basketball player.
Bacakları uzun olan çocuk basketbolcudur.

The woman whose eyes are blue has just shouted at me.
Gözleri mavi olan kadın bana az önce bağırdı.

The cat whose mustache is short drank milk last night.
Bıyığı kısa olan kedi dün gece süt içti.

The dog whose teeth are sharp attacked a child.
Dişleri keskin olan köpek bir çocuğa saldırdı.

The tree whose fruits are yellow, poured its fruit.
Meyveleri sarı olan ağaç meyvesini döktü.

The girl whose hair is black forgot her bag.
Saçı siyah olan kız çantasını unuttu.

The car’s driver whose hair is blonde is very handsome.
Saçı sarı olan şoför çok yakışıklı.

The boy whose father is old got into the car.
Babası yaşlı olan çocuk arabaya bindi.

The painter’s name whose paintings are expensive is Picasso.
Resimleri pahalı olan ressamın adı Picasso’dur.

The soldier whose gun is lost will be punished.
Silahı kaybolan asker ceza alacak.